NAZWA

ZNACZENIE

FUNKCJA

ANIMIZACJA

(OŻYWIENIE)

Nadanie cech istot żywych czemuś, co jest martwe lub jakiemuś pojęciu.

Np. ,,Ciepła ciemność na ramionach się oprze…”.

- przyjemny i ciepły wieczór został przyrównany do istoty żywej, która ,,opiera się”, dotyka człowieka.

Funkcja poetycka, środek nie

przemienia go w ludzką postać,

ale wyposaża w ożywione cechy,

sposoby zachowań i odczuwania.

APOSTROFA

Uroczysty, bezpośredni zwrot do

Adresata, np. Boga, ojczyzny.

Np. ,,Litwo, ojczyzno moja…”.

Funkcja poetycka, nadanie

wypowiedzi charakteru

retorycznego patosu; efekt brzmieniowy, perswazyjność

wypowiedzi.

WYKRZYKNIENIE

Wypowiedzenie z wykrzyknikiem,

często składnik po za zdaniem.

Np. ,,Ach! Patrz jakże jest pięknie!”.

Funkcja poetycka, wzbogacenie

wypowiedzi; efekt brzmieniowy,

nakłania odbiorcę

do zwrócenia uwagi na

przedmiot, wyraża emocjonalność i

osobiste zaangażowanie mówcy.

EPITET

Określenie rzeczownika.

Np. ,,Siano suche i miodne…”.

– siano przypomina swym kolorem miód, jest złote i smaczne oraz suche, czyli posiada specyficzny zapach.

Funkcja poetycka, zdobiąca,

podstawowy środek artystyczny,

naturalnie związany również z

mową codzienną, kreowanie

rzeczywistości według koncepcji

twórcy, plastyczność i wizyjność, wpływa na wyobraźnię odbiorcy.

PERSONIFIKACJA

(UOSOBIENIE)

Przedmioty działają i mówią jak ludzie.

Np. ,,Ruszyły drzewa pogrzebne, jak kondukt ostatni wiodąc…”.

- ruch drzew został przyrównany do zachowania ludzi idących za konduktem pogrzebowym.

Funkcja poetycka, podkreśla

umowność świata poetyckiego,

nadaje mu ludzkie cechy, wpływa na wyobraźnię odbiorcy.

PYTANIE RETORYCZNE

Pytanie bez wyrażenia wątpliwości,

podkreślające przekonanie mówcy.

Np.

Retoryczność i perswazję

wypowiedzi; efekt brzmieniowy,

zaangażowanie słuchaczy do

współudziału.

PORÓWNANIE

Uwydatnienie podobieństwa jednego zjawiska przez zestawienie go z innym.

Np. ,,Obłoki leżą w stawie jak płatki w szklance wody…”.

– obłoki odbijają się w wodzie.

Funkcja poetycka,

subiektywizacja opisu

rzeczywistości, plastyczność,

obrazowość, wpływa na wyobraźnię.

METAFORA

(PRZENOŚNIA)

Przemiana znaczeń ze względu na

przeniesienie sensu z jednego

przedmiotu na inny.

Np. ,,Słońce głęboko weszło w wodę…” – zachód.

Funkcja poetycka, plastyczność,

kreacja świata literackiego w

sposób odkrywczy i zaskakujący,

związki podobieństwa,